Choroba lokomocyjna. Przyczyny, skutki i sposoby leczenia

Choroba morska, częściej określana jako choroba lokomocyjna, to przypadłość, która może skutecznie odebrać radość z podróży zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Objawia się ona między innymi:

• nudnościami,

• zawrotami głowy,

• wymiotami,

• ogólnym uczuciem dyskomfortu.

Na szczęście: nic straconego! Musisz bowiem wiedzieć, że istnieje wiele skutecznych strategii, które mogą pomóc zarówno małym, jak i dużym pacjentom w radzeniu sobie z tą uciążliwą dolegliwością. Przeanalizujmy te wskazówki bardziej szczegółowo, aby ułatwić podróżowanie dla osób cierpiących na chorobę lokomocyjną.

Choroba lokomocyjna – przyczyny

Choroba lokomocyjna to problem zdrowotny, który ma swoje źródło w konflikcie pomiędzy różnymi systemami sensorycznymi organizmu. Główne przyczyny tej dość częstej i niegroźnej dla zdrowia, ale wyjątkowo uciążliwej dolegliwości to między innymi:

• zaburzenie równowagi sensorycznej

   Układ przedsionkowy w mózgu, który odpowiada m.in. za wewnętrzną równowagę organizmu, rejestruje ruchy pojazdu, podczas gdy oczy niekoniecznie widzą te same ruchy. W mózgu dochodzi wówczas do konfliktu informacji, który powoduje dezorientację, prowadząc do dolegliwości określanej właśnie jako choroba lokomocyjna;

• wrażliwość

   Jest to kwestia indywidualna, w praktyce bowiem nie każdy z nas jest podatny na chorobę lokomocyjną. W pewnym uproszczeniu, połączenie czynników genetycznych oraz środowiskowych wpływa na wrażliwość jednostki na tę przypadłość;

• brak kontroli nad ruchem

   Osoby, które nie kierują pojazdem (tzn. nie mają nad nim bezpośredniej kontroli), są bardziej narażone na chorobę lokomocyjną. Brak kontroli nad ruchem może wywoływać uczucie bezsilności i stresu;

• długość podróży

   Czas trwania podróży to kolejny czynnik, który również ma spory wpływ na ryzyko wystąpienia choroby lokomocyjnej. Długie podróże – w szczególności chodzi tu o morskie lub powietrzne wojaże – zwiększają ryzyko wystąpienia objawów, podczas gdy krótka przejażdżka po mieście nie powinna raczej sprawić problemów zdrowotnych.

Warto wiedzieć – choroba lokomocyjna według ChatGPT Zapytaliśmy Chat GPT, czym jest choroba lokomocyjna. Dostaliśmy całkiem sensowną odpowiedź na to pytanie, choć są fragmenty, które możemy określić jako „masło maślane” (tak, fragment „Niektóre osoby są bardziej podatne na ten problem niż inne, a objawy mogą mieć różny stopień nasilenia” nie jest zbyt konkretny): Choroba lokomocyjna, znana również jako choroba ruchowa lub kinetozja, to stan, który charakteryzuje się nieprzyjemnymi objawami, takimi jak nudności, wymioty, zawroty głowy i ogólna niestabilność, która może wystąpić podczas podróży, zwłaszcza w środkach transportu, takich jak samochody, statki, samoloty, pociągi czy nawet karuzele. Jest to wynik konfliktu między różnymi bodźcami sensorycznymi, które odbiera nasze ciało podczas ruchu. W mechanizmie choroby lokomocyjnej bierze udział wiele czynników. Podstawową rolę odgrywa narząd przedsionkowy znajdujący się w uchu wewnętrznym, który kontroluje równowagę i orientację przestrzenną. Gdy nasze ciało jest nagle wystawione na ruch lub zmiany pozycji, narząd przedsionkowy wysyła sygnały do mózgu informujące o tym, co się dzieje. Problem pojawia się, gdy te informacje nie są zgodne z tym, co widzi nasze oko i czuje nasz układ czuciowy. Choroba lokomocyjna jest szczególnie powszechna u dzieci i młodzieży, ale może występować u osób w każdym wieku. Niektóre osoby są bardziej podatne na ten problem niż inne, a objawy mogą mieć różny stopień nasilenia. Dla niektórych wystarczy krótka podróż, aby poczuć się źle, podczas gdy inne osoby mogą wytrzymać dłużej bez objawów.

Objawy choroby lokomocyjnej

Wpływ choroby lokomocyjnej może być zarówno krótkotrwały, jak i długotrwały. Na krótką metę, choroba ta może objawiać się:

• mdłościami. Mdłości to jeden z najbardziej uciążliwych objawów choroby lokomocyjnej. Osoby cierpiące na nią często odczuwają intensywne mdłości, co znacznie utrudnia podróżowanie;
• zawrotami głowy. Zawroty głowy mogą powodować problemy z utrzymaniem równowagi podczas podróży, często towarzysząc nudnościom;
• wymiotami. W skrajnych przypadkach, choroba lokomocyjna może prowadzić do wymiotów, które są niezwykle nieprzyjemne dla cierpiącej osoby… ale także pozostałych pasażerów;
• potem. W czasie ataku choroby lokomocyjnej organizm może zacząć nadmiernie się pocić, co szczególnie dokucza w gorętszym klimacie.

Choroba lokomocyjna – co możemy zrobić, by skutecznie zapobiec jej objawom?

Oto kilka wskazówek, które pomogą zarówno dzieciom, jak i dorosłym radzić sobie z chorobą lokomocyjną:

• wybór miejsca w pojeździe

  Kiedy podróżujesz samochodem, pociągiem czy autobusem, zalecamy Ci zająć miejsce z przodu. Takie rozwiązanie da Ci lepszy widok podczas podróży i pomoże złagodzić uczucie nudności. To jeszcze nie wszystko, ponieważ wybór miejsca przy oknie zapewni również dostęp do świeżego powietrza;

• odpoczynek przed podróżą

  Jeśli czeka Cię długa trasa, ważne jest, aby dobrze się wyspać i być wypoczętym. Zmęczenie może spotęgować objawy choroby lokomocyjnej, dlatego warto być w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej przed wyjazdem;

• unikanie ciężkich posiłków

   Przed podróżą lepiej unikać tłustych i ciężkich posiłków. Lekki posiłek lub przekąska może pomóc zminimalizować ryzyko nudności. Warto również unikać alkoholu i ostrych potraw. A zatem… hamburger odpada, ale jabłka czy wafle ryżowe jak najbardziej Ci polecamy;

• staraj się pić dużo płynów

   Generalnie, dobrze nawodniony organizm jest mniej podatny na chorobę lokomocyjną. Polecamy picie wody lub innych delikatnych napojów w niewielkich ilościach podczas podróży. Unikaj jednak ciężkich, słodkich napojów!

• korzystaj z świeżego powietrza

   Jeżeli to możliwe, otwieraj okno lub wietrz pojazd. Świeże powietrze może łagodzić uczucie duszności i nudności. Warto również rozważyć używanie nawilżaczy powietrza w zamkniętych środkach transportu;

• skup się na horyzoncie

   Podczas podróży postaraj się skoncentrować na punkcie położonym daleko w horyzoncie. Patrzenie na poruszające się przedmioty wewnątrz pojazdu może nasilać objawy choroby lokomocyjnej. Śledzenie stabilnego punktu odniesienia, takiego jak horyzont, pomoże mózgowi lepiej zrozumieć ruch pojazdu;

• metody oddechowe

   Ćwiczenia oddechowe, które polegają na głębokim wdychaniu powietrza przez nos i powolnym jego wydychaniu przez usta, mogą znacząco pomóc w zachowaniu spokoju i zmniejszeniu stresu związanego z podróżą. Jeśli chodzi o oparte na oddechu techniki relaksacyjne, możesz zdecydować się również na takie rozwiązania jak na przykład mindfulness, co pomaga zachować spokój w trudnych sytuacjach (nie tylko podczas wystąpienia objawów choroby lokomocyjnej w trakcie długiej podróży, ale także w codziennych wyzwaniach),

• leki przeciwwymiotne

   W aptekach dostępne są leki bez recepty, które mogą pomóc w zwalczaniu objawów choroby lokomocyjnej. Zwykle są to leki przeciwhistaminowe, jak na przykład:

  • dimenhydrynat,
  • meklozyna.

Zalecamy jednak, by jeszcze przed ich stosowaniem skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli cierpisz na inne schorzenia lub przyjmujesz już jakieś leki. Mogą one powodować senność, więc nie zaleca się ich zażywania przed prowadzeniem pojazdu;

• akupresura

   Niektórzy używają opasek akupresyjnych, które mają na celu stymulację punktów na nadgarstku i mogą pomóc złagodzić objawy (ten punkt jest określany jako tzw. P6). Jeśli obawia się o efekty uboczne, stosowanie opasek akupresyjnych jest bezpieczne i nie powoduje skutków ubocznych;

• systematyczne podróże

  Im częściej podróżujesz, tym bardziej możesz przyzwyczaić swój organizm do ruchu. Tak, wiemy – jest to rzucenie na głęboką wodę. Mimo to uważamy, że nie warto rezygnować z podróży ze strachu tylko i wyłącznie z powodu strachu przed chorobą lokomocyjną. Częsta jazda autem powinna pomóc osłabić wrażliwość na objawy. Jeśli jesteś rodzicem, to częste krótkie podróże z dziećmi mogą pomóc w zminimalizowaniu ryzyka wystąpienia choroby lokomocyjnej u nich;

• rozproszenie uwagi

   Podczas podróży poświęć swoją uwagę na coś interesującego. Możesz całkiem miło spędzić podroż, na przykład:

  • słuchając ulubionej muzyki,
  • czytając książkę,
  • rozmawiając z innymi pasażerami.

Taka aktywność pomoże Ci w odwróceniu myśli od objawów choroby lokomocyjnej. Z kolei w przypadku dzieci świetnym rozwiązaniem będą gry planszowe, audiobooki lub kolorowanki;

• terapia behawioralna

   Terapia behawioralna (terapia poznawczo-behawioralna) może pomóc w kontrolowaniu lęku występującego podczas podróży, co może pośrednio przełożyć się na złagodzenie objawów choroby lokomocyjnej. Terapeuci behawioralni mogą nam pomóc kierować swoje myśli na mniej stresujące sytuacje. Cierpisz na chorobę lokomocyjną i właśnie wsiadasz do auta? W takim wypadku nie myśl o możliwych problemach zdrowotnych, ale raczej o dobrym filmie czy ulubionym zespole rockowym.

W jaki sposób możemy radzić sobie z chorobą lokomocyjną? Podsumowanie

Choroba lokomocyjna to uciążliwy i frustrujący problem… aczkolwiek istnieją skuteczne strategie, które pomagają ją kontrolować. Wypróbowanie różnych metod może okazać się kluczem do znalezienia tych, które najlepiej działają dla Ciebie lub Twojego dziecka. Pamiętaj, że każda osoba ma inne potrzeby, więc odpowiednie podejście do problemu w postaci choroby lokomocyjnej powinno to uwzględniać – przykładowo, niektóre środki farmakologiczne, które stosują np. osoby cierpiące na cukrzycę, mogą kolidować z lekami na cukrzycę.

Niezależnie od tego, czy podróżujesz sam, czy też z rodziną, zrozumienie przyczyn i skutków tej dolegliwości oraz stosowanie odpowiednich strategii może pomóc w minimalizacji dyskomfortu podczas podróży. Jeśli choroba lokomocyjna stanowi poważny problem i nie ustępuje pomimo Twoich usilnych starań, nie wahaj się skonsultować z lekarzem, który pomoże znaleźć najlepsze rozwiązanie i cieszyć się podróżami bez niepotrzebnego stresu.

 

—

Emil Zelma

Zobacz także: Choroba morska